Fincede Yaşar Kemal ve Kitapları / Yashar Kemal ja Hänen Kirjansa Suomeksi

Fincede Yaşar Kemal ve Kitapları / Yashar Kemal ja Hänen Kirjansa Suomeksi

#TÜRKÇE

Yaşar Kemal’in 1976’da Finceye “Haukkani Memed” adıyla çevrilen İnce Memed‘te yer alan biyografisi:

YAŞAR KEMAL

Yaşar Kemal, 1922 yılında büyük yoksulluk içinde Güney Anadolu’da bir köyde doğdu. Beş yaşında babasını kaybetti ve dört kardeşi öldü.

Uzun yıllar geçici işlerde çalıştı, pamuk tarlalarında, taş ocağında, traktör şoförlüğünde, hendek kazıcılığında ve ayakkabıcılık yaptı. 1959 yılında halkı kışkırtma suçlamasıyla hapse girdi: Kemal, su dağıtımında yaşanan adaletsizliklere karşı on bin köylünün başlattığı isyanı yönetmişti. 1971 yılında yasadışı komünist faaliyetlerden suçlandı ve bir buçuk yıl hapse mahkûm edildi. Cezasına itiraz etti ve artan uluslararası ünü nedeniyle bu ceza infaz edilmedi. Günümüzde Kemal, Türkiye Yazarlar Birliği’nin başkanı olarak görev yapmaktadır.

Yaşar Kemal, eserlerinde ülkesinin ezilenlerinin tarafında cesurca yer almış, iktidar sahiplerine meydan okuyarak yoksul halkın çıkarlarını savunmuştur. Kitaplarında Türkiye’nin kırsal köylerinin geri kalmışlığını ve feodal koşullarını canlı bir şekilde tasvir eder: köyleri yöneten ağalar, mahsulün çoğunu kendilerine alır.

Kemal, doğanın çocuğu gibi, tutkulu ve renkli bir dille yazar. İlk eseri “İnce Memed” 1958 yılında yayımlandı. Bu, sözde “diken üçlemesi”nin bağımsız ilk kısmıdır. Serinin ikinci kısmı “Dikenler Yanıyor” on yıl sonra yayımlandı ve üçüncü kısım henüz yayımlanmamıştır.

— Her kitabım bana göre yirmi yıllık bir iş ve yazmaya başladığımda iş çok hızlı ilerler çünkü bütünlük tamamen şekillenmiştir. “İnce Memed” romanını çocukluğumdan beri düşündüm, ancak yazmak sadece dört ay sürdü, dedi Kemal Türkiye’yi ziyaret ederken.

“İnce Memed”, Kemal’i Türkiye’nin en ünlü modern yazarı yaptı. Eser hızla dünyaya yayıldı. Anavatanında aynı isimle bir film yapıldı. Kitap, artık Türk gençlerinin macera kitabı olarak kabul ediliyor. Bir köy çocuğu kitabı ezberledi ve köylerde gezerek onu anlatıyor.

Şu anda Kemal, “diken üçlemesi”nin üçüncü kısmını ve kapitalizmin doğuşu ve gelişimini ele alan “Kızıl Leylek” adlı bir romanı hazırlık aşamasında. Ayrıca bir çocuk kitabı planlıyor. Bunlar tamamlandıktan sonra doğanın yok edilmesi konusunu ele alan beş bölümlük bir kitap serisi yazmak istiyor. Doğa, Kemal’in kalbine yakındır ve tüm dünya insanlarını doğanın korunması için mücadeleye çağırmak istiyor.

Yaşar Kemalin elämäkerta romaanissa, joka käännettiin suomeksi nimellä “Haukkani Memed” vuonna 1976:

#SUOMI

YASHAR KEMAL

Yashar Kemal syntyi 1922 suuren kurjuuden keskelle eteläanatolialaiseen kylään. Hän jäi isättömäksi viisivuotiaana ja neljä hänen sisaruksistaan kuoli.

Vuosikausia hän toimi tilapäistöissä, puuvillapelloilla, kivenhakkaajana, traktorin kuljettajana, ojankaivajana, suutarina. Vuonna 1959 hän joutui vankilaan syytettynä kansankiihotuksesta: Kemal oli johtanut kymmenentuhannen talonpojan kapinaa, joka kohdistui vedenjakelussa tapahtuneita vääryyksiä vastaan. Vuonna 1971 häntä syytettiin maanalaisesta kommunistisesta toiminnasta ja tuomittiin puoleksitoista vuodeksi vankilaan. Hän valitti tuomiosta, eikä sitä uskallettu panna täytäntöön hänen kasvaneen kansainvälisen maineensa takia. Nykyään Kemal toimii Turkin kirjailijaliiton puheenjohtajana.

Yashar Kemal on teoksissaan rohkeasti asettunut maansa sorrettujen puolelle, lähtenyt vallanpitäjiä uhmaten ajamaan köyhän kansan asiaa. Hän tuo kirjoissaan elävästi esille Turkin maaseutukylien takapajuisuuden ja feodaaliset olot: kyliä hallitsevat agat, jotka ottavat sadosta

suurimman osan itselleen.

Kemal kirjoittaa luonnonlapsen tapaan, kiihkeän alkuvoimaisesti ja värikkäästi. Hänen esikoisteoksensa Haukkani Memed ilmestyi 1958. Se on ensimmäinen, täysin itsenäinen osa niin sanottua »ohdaketrilogiaa», jonka toinen osa Ohdakkeet palavat valmistui yli kymmenen vuotta myöhemmin – kolmas osa on vielä ilmestymättä.

– Jokainen kirja on mielessäni parikymmentä vuotta, ja kun ryhdyn kirjoittamaan, työ sujuu hyvin nopeasti, koska kokonaisuus on jo täysin hahmottunut. Haukkani Memed -romaania mietin lapsuudestani saakka, mutta itse kirjoittamiseen meni vain neljä kuukautta, sanoi Kemal vieraillessaan Suomessa.

Haukkani Memed teki Kemalista Turkin maineikkaamman nykykirjailijan, jonka maine kiiri nopeasti ympäri maailman. – Kotimaassa Turkissakin sanoma meni perille: kun kirja viranomaisten toimesta takavarikoitiin ja poltettiin, eräs poika opetteli sen ulkoa ja kierteli kylissä sitä esittämässä.

Parhaillaan Kemalilla on valmisteilla »ohdaketrilogian» kolmas osa sekä romaani Punainen haikara, joka käsittelee kapitalismin syntyä ja kasvua. Suunnitteilla on myös lastenkirja. Näiden valmistuttua hän haluaa paneutua kirjoittamaan viisiosaista teossarjaa aiheesta luonnon surmaaminen. Luonto on lähinnä Kemalin sydäntä ja hän haluaa kutsua kaikki maailman ihmiset taisteluun luonnon säilymisen puolesta.

İnce Memed / Haukkani Memed

#TÜRKÇE

Yaşar Kemal’in İnce Memed‘i “Ohdaketrilogian” yani “Diken Üçlemesi”nde adıyla Fincede yer alır: Haukkani Memed, Ohdakkeet Palavat ve Memedin Kosto. Aşağıdaki metinler sözkonusu kitapların tanıtım metinleridir.

#TÜRKÇE

İnce Memed -1

Yaşar Kemal

Haukkani Memed (İnce Memed), Türk çağdaş edebiyatının en ünlü yazarının büyük “Diken Üçlemesi”nin ilk cildidir. Bu eser, son yılların en görkemli anlatı işlerinden biri olup, siyasi açıdan cesur ve keskin, psikolojik olarak da isabetlidir. Sayfalarında güneş sıcak bir şekilde parlıyor, dünyası vahşi ve yabancı olsa da, insanlar ve onların sorunları yakındır.

Genç İnce Memed, Türkiye’nin güney kıyısında, Toros Dağları eteklerinde, Dikenlidüzü köyünde yaşamaktadır. O, sadece dikenlerin büyüdüğü, öyle ki ‘yılanların bile aralarından kıvrılarak geçemediği’ verimsiz topraklarda büyümüştür. Memed, bu Güney Anadolu manzarasının bir parçasıdır. Yazar Kemal, “Doğaya ruh verdim, onu ve insanla olan ilişkisini anlattım. Doğayı anlamadan, insanı anlamak mümkün değildir.” demiştir.

Bu doğa ve insan ilişkisi, aynı zamanda bölgenin sosyal koşullarıyla da ilgilidir. Tüm çiftçiler, nesilden nesile borçlu kalan kiracı çiftçilerdir. Topraklar büyük mülk sahipleri, ağaların elindedir.

Bu baskı ve sefalete karşı savaşan Memed’dir: Abdi Ağa tarafından kötü muamele gören ve açlıktan zayıf düşen genç, yavaş yavaş kışkırtıcı ve isyancı, fakirlere toprak sahiplerinin keyfi yönetimine karşı mücadelelerinde yardımcı olan bir Robin Hood olarak gelişir. O, insanların günbegün ilerlemesini sağlayan umudun vücut bulmuş halidir.

Yayınevi: Tammi / Keltainen kirjasto

Yayın yılı: 1974

#SUOMI

Haukkani Memed

Yashar Kemal

Haukkani Memed on Turkin nykykirjallisuuden maineikkaimman kirjailijan suuren ’ohdaketrilogian’ ensimmäinen osa. Se on viime vuosien uljaimpia kertojantöitä, poliittisesti rohkea ja terävä, psykologisesti osuva. Sen sivuilla hehkuu aurinko kuumana, sen maailma on villi ja vieras, mutta ihmiset ja heidän ongelmansa ovat läheisiä.

Nuorukainen Ince Memed asuu Turkin etelärannikolla Taurus-vuoren rinteellä Ohdaketasangon kylässä. Hän on varttunut laihassa maaperässä, joka ei kasva muuta kuin ohdakkeita, mutta niitä niin tiheässä ’ettei edes käärme pääse luikertelemaan niiden välissä’. Hän on osa tätä eteläanatolialaista maisemaa. ’Olen antanut luonnolle hengen, kuvannut sen ja ihmisen välistä suhdetta. Jos ei ymmärrä luontoa, ei pysty ymmärtämään ihmistäkään’, on Kemal itse sanonut.

Tähän luonnon ja ihmisen suhteeseen liittyvät myös alueen sosiaaliset olot. Kaikki viljelijät ovat polvesta polveen velkaantuneita vuokraviljelijöitä. Maa on suuromistajien, agojen hallussa.

Tätä sortoa ja kurjuutta vastaan nousee taistelemaan Memed: Abdi agan pahoinpitelemästä, nälkiintyneestä nuorukaisesta kehittyy vähitellen kiihottaja ja kapinallinen, Robin Hood, joka auttaa köyhiä näiden taistelussa maanomistajien mielivaltaa vastaan. Hän on sen toivon henkilöitymä, jonka voimin ihmiset jaksavat eteenpäin, päivästä päivään.

Kustantaja: Tammi / Keltainen kirjasto
Ilmestymisvuosi: 1974

#TÜRKÇE

Dikenler Yanıyor

(İnce Memed -2)

Yaşar Kemal

Çağdaş Türk destan yazarı Kemal’in “Diken Üçlemesi”nin ilk eseri “İnce Memed”, okurlarımızın beğenisi açısından büyük bir başarı yakalamıştı ve devam kitabı “Dikenler Yanıyor” satış listelerine bakılırsa ondan geri kalmayacak gibi görünüyor. İlk kitabın sonunda, isimsiz kahraman, Türk Robin Hood, halk kahramanı ve haydut karışımı Memed, köyüne zulmeden ağanın gücünü yıktıktan sonra dağlara kaybolmuştu. “Dikenler Yanıyor” tematik olarak aynı deseni tekrar ediyor. Memed dağlardan geri döner ve yeni ağanın eskisinden daha kötü olduğunu ve köyün sıkıntılarının daha da arttığını duyarak, yeniden fakir ve ezilmiş halkın yaşam koşulları için savaşmaya başlar, zalimleri öldürür ve köylülerin gasp edilen mallarını paylaştırırken yine dağların yalnızlığına çekilir. Tekrarlanan temel şablon, yeni romanın anlatımsal üstünlüklerini ve ifade canlılığını azaltmaz. Memed aynı anda hem masal ve efsane kahramanı, hem de insani açıdan yakın bir hemcinsidir; işlevsel ve zeki, ama aynı zamanda karamsar ve yanılgıya düşebilir. Bölümler, toplumsal açıdan uyanık, olay örgüsü bakımından coşkulu ve durgun anlarında muhteşem doğa manzaralarına açılan güçlü bir epik akış oluşturur.

Yayınevi: Tammi / Keltainen kirjasto

Yayın yılı: 1976

#SUOMI

Ohdakkeet Palavat

Yashar Kemal

Nykyturkkilaisen eepikon Kemalin ’Ohdaketrilogian’ ensimmäinen teos ’Haukkani Memed’ ylti lukijainmakumme kannalta onniteltavaan suosioon, eikä jatko-osa ’Ohdakkeet palavat’ näytä myyntilistoista päätellen jäävän siitä jälkeen. Ensimmäisen kirjan päätteeksihän nimihenkilö, turkkilainen Robin Hood, kansansankarin ja rosvon risteytymä Memed katosi tietymättömiin vuorille hävitettyään kyläänsä sortaneen agan mahdin. ’Ohdakkeet palavat’ toistaa temaattisesti saman kuvion. Memed palaa vuorilta ja kuultuaan uuden agan olevan entistä pahemman ja kylän ahdingon yhä puristavamman hän ryhtyy jälleen taisteluun köyhän ja alistetun kansan elinehtojen puolesta, surmaa sortajat ja väistyy nytkin vuorten yksinäisyyteen kyläläisten suorittaessa siltä riistetyn omaisuuden tasanjaon. Toistettu peruskaavio ei vähennä uuden romaanin kerronnallisia ansioita eikä ilmaisullista verevyyttä. Memed on samalla kertaa tarujen ja legendojen sankari ja inhimillisesti läheinen kanssaihminen, toimiva ja nokkela, mutta myös masentuva ja erehtyväinen. Osat muodostavat vahvan eeppisen virran, yhteiskunnallisesti valppaan, juonellisesti koskina kuohuvan ja suvantokohdiltaan upeiksi luonnonnäyiksi avautuvan.

Kustantaja: Tammi / Keltainen kirjasto

Ilmestymisvuosi: 1976

#TÜRKÇE

Memed’in İntikamı

(İnce Memed-3)

Yaşar Kemal

Memed yeniden at sırtında! İnce Memed’in efsanevi maceralarının ve fakir köylüler için verdiği korkusuz mücadelenin üçüncü hikayesi. Renkli ve tutkulu bir destan, Türkiye’nin doğası ve halkı hayat dolu, parlayan ve kokan. Farklı, güçlü ve renkli bir edebiyat, başka bir kültür çevresinden.

Memed’in İntikamı, Diken Üçlemesi’nin beklenen üçüncü kitabıdır. Önceki kitaplar İnce Memed ve Dikenler Yanıyor idi. Bu kitapların kahramanı, zayıf ve genç bir delikanlı olan İnce Memed, memleketi Dikenlidüzü’nün fakir kiracı çiftçilerini büyük toprak sahiplerine yani ağalara karşı savaşa kaldırıyor. Memed’in İntikamı, Memed’in Ali Safa Bey’i öldürüp dağlara kaçmasıyla başlar. Küçük kasabada bir dehşet hakimdir. Memurlar ve ağalar, zenginleri öldürüp paraları fakirlere veren bu Türkiyeli Robin Hood’u karşısında titriyorlar. Memed’in peşine Yüzbaşı Faruk ve kötü şöhretli yardımcısı Kertiş Ali düşer. Kitabın olaylarına ayrıca korkak Murtaza Ağa, sadık ve becerikli Topal Ali, “anacık” Sultan ve Memed’in cesur ve yenilmez atı da katılıyor. Memed, artık maceralardan çekilmek ve güzel Seyran’ıyla huzur içinde yaşamak istiyor. Ama bir haydut kaderinden kaçabilir mi? Her zaman olduğu gibi, Kemal romanının olaylarına yaşayan halk hikayeleri, insanların arasında dolaşan hayali öyküler ve kahramanların övgü ve yergilerini katıyor. Böylece eserini, zengin dokusuyla renkli bir mozaik gibi parlayan gerçek bir destana dönüştürüyor.

Yayınevi: Tammi / Keltainen kirjasto

Yayın yılı: 1989

#SUOMI

Memedin Kosto

Yashar Kemal

Memed ratsastaa jälleen!

Kolmas tarina huimapäisestä Memedistä, hänen tarunomaisista seikkailuistaan ja pelottomasta taistelustaan köyhien talonpoikien puolesta.

Värikylläinen kiihkeä eepos, jossa Turkin luonto ja kansa sykkivät elämää, hehkuvat ja tuoksuvat.

Erilaista, väkevää ja värikästä kirjallisuutta toisesta kulttuuripiiristä.

Memedin kosto on odotettu kolmas osa Ohdaketrilogiaan, jonka edelliset osat olivat Haukkani Memed ja Ohdakkeet palaavat. Niiden sankarina on Hoikka Memed, hento nuori poika, joka nostattaa karun kotiseutunsa Ohdaketasangon köyhät vuokraviljelijät taisteluun suurmaanomistajia eli agoja vastaan.

Memedin kosto alkaa siitä, kun Memed on tappanut Ali Safa beyn ja paennut vuorille. Pienessä kaupungissa vallitsee tyrmistys. Virkamiehet ja agat vapisevat tämän turkkilaisen Robin Hoodin edessä, joka tappaa rikkaita ja antaa rahat köyhille. Memedin perään usutetaan kapteeni Faruk ja hänen pahamaineinen apurinsa Lisko-Ali. Kirjan tapahtumiin osallistuvat lisäksi mm. pelkurimainen Murtaza a?a, uskollinen ja taitava Rampa Ali, “pikkuäiti” Sultane sekä Memedin uljas ja haavoittumaton raudikko. Memed haluaisi itse jättää jo seikkailut ja elää rauhassa kauniin Seyraninsa kanssa. Mutta voiko rosvo paeta kohtaloaan?

Kuten aina ennekin, Kemal punoo romaaninsa tapahtumiin mukaan elävää kansanperinnettä, ihmisten keskuudessa kulkevia mielikuvituksellisia juttuja ja tarinoita, sankareiden ylistystä ja herjausta. Hän luo näin teoksestaan todellisen eepoksen, jonka rikas kudos väikkyy värikkäänä kuin mosaiikki.

Kustantaja: Tammi / Keltainen kirjasto

Ilmestymisvuosi: 1989

Diğer Kitapları / Muut Kirjansa